کوردێ لوڕیم

مرکزی برای احیای هویت راستین

کوردێ لوڕیم

مرکزی برای احیای هویت راستین

کەم بژی ، چوی ئەڵەو بژی نویسه‌ر : وه‌حید که‌ماڵى

مه‌ته‌ڵ ئه‌ڕا زاڕووه‌یل

مامۆستا " هەژار " یەکێ دە شاعرەیلێ گەپ و نامدارێ کورد دە یەکێ دە شعرەیلێ خوەی ئویشێ :

لای هەڵۆی بەرزە فڕی بەرزە مژی ... چۆن بژی شەرتە نەوەک چەندە بژی

ئی داستانە دەیرەو دەس وەی کەی کە ئویشن قڵا فرە ژیێ و ئەڵو عومرێ کەمە.

یەی رۆژ شاوەکی ئەڵوێ وە پەی شکار دە لانە دا وە دەر ، باڵ گرت و باڵ گرت تا چگ موولەق گرت . دە بانەو چیەم گل دیا و هەرچگە مەلەوەر دە ڕیێ زەمین بی گرتیە کلێ چیەم . دە ناکام نووڕس یەی قڵای دە سەرێ کیەنی ئاوێ نیشتگەس و هووشێ وە خوەی نییە ، ئەڵو چوین دی هیچ وە دەسێ نەکەفتی ژە ناهەڵاجی هەڵاماتێ قڵا هاورد . دە بانەو قیتگە بەسی و وە گڕێ خوەی ڕەسانە قڵا و تەک و جم دەی بڕی .

قڵا وەختێ هاتە خوەی کە چنگیڕێ ئەڵو تا دوکوتی چگییە گیانێ و دی رێێ وایین ئەڕای نەمەنی .ئەڵو کە شکارێ خوەی گرتی وسا تا هچانێ بخوەی و دویمای کەمێ دەس بکەی وە خواردنێ قڵا. قڵای فەقیر کە ڕک دەی بڕیای و دی چیەمەڕێ مردن دکرد ، وە ئەڵو وت : ئەگەر نەخوەیتەم چشتێ ئەڕات ئویشم کە باوڕ نیەکەم دە کەسێ تر بژنەویتەی ، ئەمان تەنیا وە مەرجێ ئویشمەی کە نەخوەیتەم !

ئەڵو فکر کرد قڵا خوازێ بخەڵەتنێگەی و ژە قەپێ دەربچوو ئەمان دوارە وە خوەی وت یە خو نیەتەنێ دە دەسم بوای ، بیلا بزانم چە ئویشێ هادەی قسەی قڵا وە گەرەکم بای . ئەڵو وە قڵا وت : قسەت بویش بزانم ... ئەگەر دیم وە کارم دیای خو ولت کەم بچیت ، ئەمان ئەگەر بخوازی فێڵەسوو بازی دراری وە گەن کوشمەت !.

قڵا وت : هەرچگە تو بویشی و دەس کردە قسە کردن و وت : ئیوە ئەڵوەیل ئەڕا یە زی مرن چوین چگنە بنێ ئاسمان گرتنەس و ژە باقی مەلەوەرەیل دویرن ، تەنیا چاشتتان گوشتە و چشتێ تر بێرژە گوشت نیەخوەن و تەنیا ژە هەوای بڵێنی هەناسە کیشن ...! یەسە گیانتان فریە نازک نارنجییە و وە بویچگترین ئاڵشت بوینێ چاشت و ئاوتان ، گیانتان سوس دوو ئو مرن .ئەمان ئیمە قڵایڵ هەرچشتێ بوو خوەیمن ئەگەر گەن بوو یا خاس ، دە هەمە جیێ خەفیمن ، ژە هەر ئاوێ خوەیمن ، دزی کەیم ، بەشێ یەکتری ئەڵواقنیم و کوڵ وڕ وە هەر فەنێ بییە و ژە هەر چشتێ بوو خاو و خواردێ خوەمان پوڕنیمن .یەسە کە گیانمان بتەوە و گوشتێ لەشمان تیەڵ و هیچ ناخوەشی و ژانێ ئەڵە لەشمان نیەنیشێ . ئەڕا یە فرە ژییمن و عمرمان دریژە .

ئەگەر ئیوەیش جوور ئیمە بانە خوار و چوی ئیمە بژین حوکمەن بزان کە عمرتان و تەمەنتان فرەو دوو ئو تویەنن فێشتر دەی دنیا بمینن.

قڵا قەیرێ فرەی دە فەن و ڕەوەنەیلێ کە بایسێ دریژ بینێ ژیان دوو ئەڕای ئەڵو وت و وەختێ زانس ئەڵو چگەسە فکر و خیاڵێ قسەیلەی دی هیچ نەوت و چیەمەڕێ بی بزانێ چە جواوێ دێ.

ئەڵویش کە تا ئێسە کەسێ چنە قسیەیلێ ئەڕای نەکردی ، تەمای فریە ژیان نیشتە باوڕێ و خوەی دە بانێ لەشێ قڵا دا لا ئو وت : قسیەیلەت خاس ئەمان ئەڕا یە کە من خاس بکەفمە ڕەوەنێ ئی چشتەیلە کە وتیت ، بایەسە چەن رۆژێ وەردم بوویی تا شوون و نوونێ خاس و خراو ئەڕام بویشی .

قڵا کە گیان دەر کردی وە خوەشڵە خوەشی وت : وە بانێ هەردگ چیەمم و دویمای تەکاننێ خوەی و خواردنێ کەمێ ئاو وە ئەڵو وت : تو تەنیا وە شوونم بیا و کارت نەو ... !

هەردگیان باڵ گرتن و کەفتنە ڕێ ، هەردگ ورسگیان بی ، کەمێ کە چگن ڕەسینە بانێ ئابادیێ ، دە کەشێ ئابادی ئاشقاڵ و سەماتکوڵانێ فریەی ڕشیای ، قڵا وت : بچیمنە خوار بزان چشتێ خوەیمن ، وە یەکەو هاتنە خوار و دە بانێ سەماتکوڵان نیشتن . بووگەنێ ئاشقاڵ مەزگێ سەر دتووقان ، قڵا دەس کردە ژێروبان کردنێ ئاشقاڵەیل و جار جار چشتێ ددراورد و دخوارد ، ئەڵو کە یە ئەوەڵ جارێ بی هاتیە ئیجوورە جیێ ، دە بوویێ سەماتکوڵان وڕ و گیژەو بی و دە شوونێ خوەی وسای . قڵا وت : ئەڕا وسایتە ؟! تونیش جوور من فێر بکە و دەور و گردت بتویچن تا چشتێ ئەڕا خواردن بینیتەو .

ئەڵو هات بویشێ کە نیەتەنێ و دڵێ نیەقرچێ ئەمان ژەنوو کەفتە ویرێ قسەیلێ قڵا و وە خوەی وت : هەرکارێ دە ئەوەڵەو سەختە ئەمان دماخر هووکارە دووم و دی ئاسانە ئەڕام . ئەییش وێنەی قڵا دەس کردە چویچانن و پشکاننێ ئاشقاڵەیل و پاشمەنەی گەنیاگێ چشتێ پەیدا دکرد و وە قەیزەو دخواردەی .چەن رۆژێ وەردێ قڵا دەنامێ سەماتکوڵانەیل و پرتێ پێسی و چەن رۆژێگیش وە دزی کردن دەی لانە و ئوو لانە و بەشێ یاو ئەی خواردن بردە سەر . یەی رۆژ کە وەردێ قڵا ئەڕای ئاو خواردن نیشتینە لای کیەنی ئاوێ ، ئەڵو سەر چەمان تا ئاو بخوەی کە دە ناکام چیەمێ کەفتە وێنەی خوەی دە ڕیێ ئاوە ، ئەوەڵ فکر کرد سای کەسێ ترە ئەمان هەگێ خاس ئێسفای وێنەگە گرت نووڕس وێنەی خوەیە ئەمان ئێقەرە گوەڕیاگە و گەڕ و گول بییە کە بێرژە ئەڵو شێوەی گشت مەلێ پێسێ تر دێ .

گیانێ هاتە ڕقیان و نامێ دڵێ خامەو بی ، فرە خوەی وە بویچگ ددی ، دەو هەیبەت و شکووهە هیچ نەمای و خوەی وە بێ قورب ددی . دی داو سیەم و قوەت و ڕەنگینیە چشتێ وە جی نەمەنی . فکر دکرد فرە ژار بییە، چگە نامێ فکر و دە دڵێ وە خوەی وت : ها کوو ئوو قورب و گەپیتە؟! هاکوو ئوو سەربەرزی و شەرەف و خیرەتتە؟! چە وەی هات ئوو ئاسمان و بڵێنی و تێژ باڵیتە ؟! ئەومە هیچ مەلێ دە کویەسان دە تاوێ تو نیەویریا خوەی نیشان بێ ، خاس بنووڕە خوەت بزان کیت و چە کەیت!

دیتە چوی خوەت دیلێ نانێ زگ و تەمای درووینێ فریە ژیان کردیتە؟!

وەیش چ نانێ و چ ژیانێ ؟! دە نامێ پێسی و زەلیلی و گەن و گی خواردن و... ئەگەر وەیجورە هەزار ساڵیش بژیت ئایا قوروشێ تیەرزێ ؟!

باوگ و باپیرەیلت ئەڕا یە کەم ژیان ، چوین دروس ژیان . ئەڕا یە نامێ خوەیان نانە " ئەڵو " تا هیچ مەلێ پێسێ نەوێرێ بویشێ من سوڵتانێ ئاسمانم، ئەڕا یە دە بڵێنی ژیان چوین دزانستن کە یەی رۆژ وە ئازادی ژیان و سەرفرازی شەرەف دێرێ وە هەزارساڵ ژیان دە ژێر دەستی و نانێ زەلیلی خواردن . تو ئەڵو نامتە و بایەسە چوی ئەڵو بژییت نە چشتێ تر ، تو ئەڕای ئازاد ژیان و دە بڵێنی ژیان دروس بیتە نە جوور قڵا لویل بخوەی دە نامێ گەن و گی و سەماتکوڵان ... !

یەمە تا دێر نەوییە ئرز و ئاوڕیێ خوەت باراو ، دەی پرت و پێسی و گەناوە درا دەر و بچوو شوونێ باوگ و باپیرانت بگر و وە سەربەرزی بژی .

ئەڵو هەگێ خاس فکرەیلێ خوەی کرد ، وە بێ خەوەرێ قڵا باڵ واز کرد و هێز گرت . قڵا وەختێ دی ئەڵو باڵ گرت ئەییش فڕی و کەفتە شوونێ .

ئەڵو جگ جگ وەراو بان دچگ و قڵای فەقیریش وە هەڵکە هەڵک کەفتیە شوونێ و هەرچگە هاوار دکرد ئەڵو جواوێ نیا .

قڵا وە هەر فەنێ بی خوەی ڕەسانە نزیکێ ئەڵو ئو وت : من دی ژە یە فێشتر نیەتەنم بامە بانتر ، دیری ئەڕای کوو چیت ؟! ئەگەر دە دەسێ من توریایتە وەم بویش ؟ من کە خەتا و خەڵافێ نەکردمە ! ئەنی دی ئەڕا دەنگ نیەکەی ؟!

ئەڵو لا ئەڵکرد و وە قڵا وت : تو تاوانێ نەیری و من دە تو نەتوریامە !

من دێرم وەراو ئەسڵ و بنەچەکێ خوەم و ئوو شوونە کە جیێ ڕاسیمە چم ..!

من فریە مەمنوونێ تونم ! تو وە جوورێ کە خوەتیش نەزانستی مانای ژیان و زنەی وە من فیەمانی و وە کردار و ژیانێ خوەت ئی پەیامە دایتە من کە " ئەڵو باسە چوی ئەڵو زنەی بکەی و ئازاد بوو " .